Aktualności | Sztuka spotyka naukę. Politechnika Śląska na Biennale Gliwice

Pierwsza edycja festiwalu Biennale Gliwice – Sztuka w mieście, miasto w sztuce, organizowana przez Miasto Gliwice pod patronatem prezydent Katarzyny Kuczyńskiej-Budki, to wydarzenie zmieniające sposób myślenia o przestrzeni miejskiej, kulturze i edukacji. W jego organizację włączyła się m.in. Politechnika Śląska, która przygotowała dla mieszkańców i gości wiele atrakcji, łączących naukę, technikę i twórczość artystyczną – od wystaw, przez warsztaty, po spacery architektoniczne. Coś dla siebie znajdą odbiorcy w każdym wieku.

Co powstaje na styku inżynierii i wyobraźni? Program przygotowany przez Politechnikę Śląską w ramach Biennale Gliwice 2025 (27 czerwca – 6 lipca) odpowiada na to pytanie w wyjątkowy sposób, a okazji, by się o tym przekonać, będzie kilka. 

– Udział Politechniki Śląskiej w Biennale Gliwice – Sztuka w mieście, miasto w sztuce jest naturalny, gdyż uczelnia w Gliwicach to istotna instytucja miastotwórcza, przyciągająca osoby kreatywne, zaangażowane w różne procesy projektowe, poszukujące nowych pomysłów, nowych rozwiązań technicznych, ale także artystycznych. Mamy wydziały i kierunki, na których studenci oraz pracownicy zajmują się kreowaniem nowatorskich idei w zakresie architektury, budownictwa, materiałoznawstwa, budowy maszyn, pojazdów oraz wielu innych dziedzin. Podczas Biennale Gliwice chcemy się tym wszystkim podzielić i zaprezentować nasze prace, pomysły i realizacje w szerszym kontekście społecznym – podkreśla prof. Beata Kucharczyk-Brus, prodziekan ds. infrastruktury i organizacji na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej.

28 czerwca – 6 lipca | Wystawy indywidualne Adama W. Styrylskiego oraz Barbary Maliszewskiej-Sąsiadek (Galeria X, ul. Strzody 10, w godzinach otwarcia galerii)

Centralnym punktem programu zaproponowanego przez Politechnikę Śląską jest jubileuszowa wystawa Adama W. Styrylskiego – malarza, grafika, rzeźbiarza i wykładowcy Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej, gdzie nauczał rysunku i malarstwa, kształcąc wiele pokoleń przyszłych architektów. Artysta przez dekady tworzył na styku nauki, filozofii i sztuki, a jego prace – nasycone symbolami, geometrycznymi uproszczeniami i odważnymi zestawieniami kolorystycznymi – są zapisem osobistego dialogu z otaczającym światem. Kluczowym aspektem jego prac jest kolor, zabawa gamą kolorystyczną, istotną także w projektowaniu architektonicznym, w kształtowaniu otaczającego nas środowiska zurbanizowanego – miasta. Wystawa prezentuje malarstwo, ale artysta tworzył także grafiki oraz małe formy rzeźbiarskie, które powstawały równolegle z pracą dydaktyczną autora.

– Jubileuszowa wystawa 50-lecia pracy twórczej i dydaktycznej Adama Styrylskiego – wieloletniego
mieszkańca Gliwic, artysty znanego społeczności miasta, wpisuje się pięknie w jubileusz 80-lecia istnienia Politechniki Śląskiej. To okrągłe liczby, które świadczą o pewnej i stabilnej ciągłości współistnienia techniki i sztuki. W kontekście pierwszej edycji Biennale Gliwice ekspozycja prac długoletniego pracownika Politechniki Śląskiej, twórcy związanego z naszym miastem, staje się symbolem – mówi prof. Beata Kucharczyk-Brus.

Od 1 lipca w Galerii X będzie można zobaczyć także prace Barbary Maliszewskiej-Sąsiadek – architektki i malarki, absolwentki Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Będzie ona dostępna dla zwiedzających także po zakończeniu Biennale Gliwice – aż do 15 lipca.

27 czerwca – 6 lipca | Całodobowa wystawa „Nauka i Sztuka” (witryny budynku przy ul. Strzody 2)

Obok ekspozycji w Galerii X, Politechnika Śląska prezentuje wystawę w przestrzeni publicznej. Wybrane wydziały Politechniki Śląskiej pokażą w witrynach budynku przy ul. Strzody 2 prace swoich studentów. Artystyczna instalacja ma zwrócić uwagę na obecność sztuki w codziennym otoczeniu oraz jej integrację z nauką i techniką. – Budynki, modele, kompozycje abstrakcyjne, maszyny, urządzenia – możemy patrzeć na te elementy jak na dzieła sztuki, ale także jak na zwykłe przedmioty utylitarne. Wszystko zależy od skali, sposobu ekspozycji oraz nastawienia obserwatora – przekonuje prof. Kucharczyk-Brus.

Kluczem do stworzenia tej ekspozycji była próba odpowiedzi artysty/designera/konstruktora na pytanie: czy możliwa jest integracja sztuki i nauki w czasie, gdy obie dziedziny podlegają ogromnym, dynamicznym przemianom? W twórczości projektanta nie ma łatwych odpowiedzi – są natomiast kompozycje, które zmuszają do zatrzymania się i spojrzenia głębiej.

28 czerwca – 6 lipca | Wystawa „Gliwice zatrzymane w czasie” – miasto oczami studentów (foyer Miejskiej Biblioteki Publicznej, ul. Tadeusza Kościuszki 17, w godzinach otwarcia biblioteki)

To wystawa szczególna – zbiór rysunków i obrazów stworzonych przez studentów architektury podczas plenerów organizowanych w różnych częściach miasta. Młodzi artyści zatrzymali w kadrze to, co często umyka uwadze – ornamenty fasad, cienie drzew, detale balkonów, załamania światła na gzymsach, a także miejską zieleń i ukryte podwórka. Prace zostały wykonane w formacie 50 × 70 cm i w różnych technikach. Ta wyjątkowa kolekcja tworzy nie tylko swego rodzaju dokument artystyczny Gliwic, ale też emocjonalną mapę miasta widzianego z wrażliwością nowego pokolenia architektów.

30 czerwca, godz. 18.00 | Wykład i spacer z dr. Ryszardem Nakoniecznym – „Architektura mówi więcej, niż myślisz” (sala audytoryjna budynku przy ul. Strzody 10, aula 014)

W ramach Biennale Gliwice Politechnika Śląska zaprasza także na wyjątkowe spotkanie z dr. inż. arch. Ryszardem Nakoniecznym – architektem, badaczem i popularyzatorem historii architektury, adiunktem na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej w Katedrze Teorii Projektowania i Historii Architektury. Podczas wykładu dr Nakonieczny – współzałożyciel Fundacji Dom Modernisty, kurator licznych wystaw i autor publikacji o modernizmie – opowie o ukrytych znaczeniach, detalach i urbanistycznych „perswazjach” w zabudowie ulicy Zwycięstwa w Gliwicach. To propozycja dla tych, którzy chcą nauczyć się „czytać” miasto jak książkę – z uwagą, wrażliwością i świadomością warstw, które kryją się w architekturze. Po części teoretycznej uczestnicy ruszą w teren, by samodzielnie odkrywać to, co zwykle umyka uwadze.

Dr Ryszard Nakonieczny zajmuje się historią architektury współczesnej oraz ochroną dziedzictwa kultury najnowszej. W latach 2004–2011 pełnił funkcję redaktora naczelnego ogólnopolskiego kwartalnika „Archivolta”. Jest współautorem i redaktorem książek „Słynne wille Polski” (Praga 2013) oraz „Oblicza modernizmu w architekturze” (Katowice 2013), organizatorem spacerów architektonicznych oraz dziesięciu edycji Festiwalu Ogrodów w Katowicach, a także kuratorem wystaw w Brukseli, Pradze, Ostrawie, Wrocławiu, Katowicach, Gliwicach, Bytomiu i Sosnowcu.

5 lipca, godz. 10.00–13.00 | Warsztaty rysunkowo-malarskie dla dzieci i dorosłych – „Sztuka rodzinnego tworzenia” (Wydział Architektury, ul. Akademicka 7, obowiązują zapisy: joanna.zabawa-krzypkowska@polsl.pl)

Biennale to również przestrzeń wspólnego tworzenia. W sobotę 5 lipca gliwicka uczelnia zaprasza całe rodziny do udziału w warsztatach artystycznych, które poprowadzą dydaktycy i studenci. Uczestnicy będą rysować, malować, eksperymentować z formą i kolorem, poznają podstawy kompozycji, obserwacji przestrzennej i ekspresji plastycznej. Tematem prac będą budynki kampusu Politechniki Śląskiej i towarzysząca im zieleń – a w przypadku niepogody: wnętrza architektoniczne lub martwa natura. To wyjątkowa okazja, by w praktyce rozwinąć umiejętność uchwycenia przestrzeni i proporcji, a przede wszystkim – spędzić wspólnie wartościowy czas. Kierownikiem warsztatów jest dr inż. arch. Joanna Zabawa-Krzypkowska.

W erze technologii cyfrowej wciąż warto uczyć rysunku z natury i obserwacji rzeczywistej przestrzeni. – Cyfrowe narzędzia stały się już oczywistym, niezbędnym elementem pracy projektanta, architekta, designera. Cyfrowe rysunki, grafiki, obrazy są interesujące, czasem zadziwiające, ale wciąż zachwyca nas odręczny, szybko nakreślony szkic, obraz namalowany ręką ludzką. Jest w tym jakaś magia – kolor, faktura, pewna przypadkowość… Ktoś powie – AI też może stworzyć coś takiego, ale AI korzysta z zasobów zamieszczonych w sieci, stworzonych uprzednio przez człowieka. A poza tym – tak już zupełnie przyziemnie – o ileż łatwiej i szybciej chwycić za ołówek, kredkę, flamaster i przedstawić obrazem swoją ideę zamiast spędzać godziny nad grafiką komputerową. Zdecydowanie warto uczyć się rysunku z natury – mówi prof. Beata Kucharczyk-Brus

28 czerwca – 6 lipca, godz. 12.00–22.00 | Wystawa kinetycznych rzeźb Jana Śliwki (Biuro Festiwalowe Biennale Gliwice przy ul. Zwycięstwa 36)

Podczas Biennale Gliwice będzie można zobaczyć z bliska także dzieła Jana Śliwki, gliwiczanina, cenionego rzeźbiarza i malarza. Wystawa jego słynnych rzeźb kinetycznych zagości w Biurze Festiwalowym przy ul. Zwycięstwa 36. Obiekty zostały pieczołowicie odrestaurowane przez zespół wolontariuszy – studentów i pracowników Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej, którzy przywrócili do życia skomplikowane mechanizmy od lat nieaktywne.

– Twórczość Jana Śliwki uświadomiła nam, jak bardzo artysta z Gliwic wyprzedzał swoje czasy. To dzieła niezwykle awangardowe, zbudowane z precyzją godną inżyniera, a zarazem z artystycznym wyczuciem. Mnóstwo ramion, tulejek, rurek – wszystko porusza się i tętni życiem bez użycia komputerów czy CAD-a. To prawdziwe mechatroniczne dzieła – podkreśla dr inż. Rafał Setlak, prodziekan Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej, który wraz ze studentami i pracownikami Politechniki Śląskiej mógł zajrzeć do wnętrza rzeźb i przywrócić je do działania, odkrywając przy tym inżynierski kunszt i artystyczną wizję ich twórcy.

Informacje o wydarzeniach organizowanych w ramach Biennale Gliwice publikowane są w mediach społecznościowych (Facebook i Instagram: @biennalegliwice) oraz w aplikacji [GAMA] – Gliwickiej Aplikacji Miejskich Aktywności. Program można pobrać także w formie PDF:

Festiwal Biennale Gliwice – Sztuka w mieście, miasto w sztuce jest finansowany z budżetu Miasta Gliwice. Sponsorem głównym wydarzenia jest TAURON, a partnerem strategicznym ORLEN. Rolę partnera głównego pełni Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej – GLIWICE Sp. z o.o., Park Zielonej Energii, Huta Łabędy S.A., Centrum Handlowe Europa Centralna, Momentum Leisure oraz ISOVER Saint-Gobain. W gronie partnerów znajdują się również m.in. Górnośląski Akcelerator Przedsiębiorczości Rynkowej Sp. z o.o., KAEŚKA – aplikacja mobilna Kolei Śląskich, Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Gliwicach, Śląskie Centrum Logistyki S.A., Śląska Sieć Metropolitalna Sp. z o.o., Park Naukowo-Technologiczny „TECHNOPARK GLIWICE” Sp. z o.o. oraz DOM100_P2 Sp. z o.o. Partnerami wspierającymi są Miejski Zarząd Usług Komunalnych w Gliwicach, Zarząd Dróg Miejskich w Gliwicach, Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej Gliwice Sp. z o.o., Volvo Euro Kas, Fulco System Sp. z o.o. i Qubus Hotel Gliwice. (Fundacja Soundscape/ml)