Aktualności | Gliwice testują nowy przepis na dobrą architekturę. Ruszyła Metropolitalna Szkoła Prototypowania z Ruinami Teatru Victoria w tle

W Centrum 3.0 przy ul. Studziennej 6 zainaugurowano dziś długofalowy projekt metropolitalny, który ma pomóc miastom tworzyć lepszą przestrzeń publiczną. Do godzin popołudniowych potrwa pierwsze z sześciu spotkań warsztatowych w ramach Metropolitalnej Szkoły Prototypowania poświęconej konkursom architektoniczno-urbanistycznym. W centrum uwagi znalazły się Ruiny Teatru Victoria – ikoniczne, przeznaczone do rewitalizacji miejsce w samym sercu Gliwic.

Metropolitalna Szkoła Prototypowania, organizowana od kilku lat przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię, to nie wykłady i prezentacje, ale seria praktycznych warsztatów, burz mózgów i wspólnej pracy nad konkretnym wyzwaniem miejskim w konkretnym mieście. Gliwicka odsłona obejmie sześć spotkań rozłożonych na ponad rok – od maja 2025 do lipca 2026. Uczestniczą w niej przedstawiciele miast członkowskich GZM, m.in. Gliwic, Katowic, Bytomia, Tychów, Zabrza, Lędzin, Bierunia czy Dąbrowy Górniczej.

Spotkania prowadzi Monika Arczyńska, architektka i urbanistka z gdańskiej pracowni A2P2 Architecture & Planning. Jej zespół specjalizuje się w rozwiązywaniu miejskich zagadek od „milimetrów po hektary”, skupiając się w szczególności na działaniach przedprojektowych: konsultacjach społecznych, planowaniu inwestycji i tworzeniu spójnych wizji rozwoju przestrzennego. Firma działa niemal w całej Polsce, a na Śląsku znana jest m.in. z pracy nad systemem Roweru Metropolitalnego.

– W Gliwicach chcemy wspólnie wypracować wzorcowy model konkursu architektoniczno-urbanistycznego – od podstawowych założeń, przez regulamin i załączniki, aż po przebieg konkursu i pracę sądu konkursowego – mówi Monika Arczyńska. – To będzie swoisty know-how, z którego będą mogły korzystać wszystkie miasta GZM – zapowiada.

Kulminacją całego procesu będzie realny konkurs na przebudowę otoczenia Ruin Teatru Victoria. A2P2 poprowadzi konsultacje społeczne i zadba o to, by wszystkie kroki – od regulaminu po sąd konkursowy – zostały gruntownie przetestowane. Całość zwieńczy katalog dobrych praktyk, czyli podręcznik dla wszystkich gmin Metropolii, który GZM udostępni wszystkim samorządom w regionie. W założeniu – każda gmina, która będzie chciała zorganizować konkurs na zagospodarowanie przestrzeni, dostanie do ręki sprawdzony scenariusz.

– Mam nadzieję, że wyjdzie z tego coś naprawdę dobrego, co nam wszystkim ułatwi pracę nad budowaniem obiektów i zmianami w przestrzeni miejskiej. Myślę, że nie przesadzę mówiąc, że będzie to początek nowej architektury w Metropolii – podkreśla prof. Agata Twardoch, miejska urbanistka Gliwic. 

Około godz. 14.00 wszyscy uczestnicy udadzą się w teren, by obejrzeć z bliska klimatyczne Ruiny Teatru Victoria, które będą punktem odniesienia w dalszej części warsztatów.

Wiedza od A do Z

Kolejne warsztaty odbędą się już 2 czerwca. Tematem będą zasady i priorytety organizowania konkursów, a planowanym gościem specjalnym – przedstawiciel Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP). W następnych miesiącach uczestnicy wspólnie przygotują: regulamin konkursu wraz z załącznikami, pracując na szkicu regulaminu dla Ruin Teatru Victoria (22 września) oraz wytyczne projektowe (13 października). Przećwiczą też przebieg całego procesu wraz z obradami sądu konkursowego (9 lutego 2026 r.) oraz podsumowanie konkursu (11 maja 2026 r.).

Nowe miejsce współpracy

Metropolitalna Szkoła Prototypowania to projekt, który stawia na współpracę między urzędnikami różnych miast GZM, wymianę doświadczeń i budowanie kompetencji. Praca nad konkretnymi zadaniami odbywa się w formule „miejskiego laboratorium” – tu testuje się pomysły w bezpiecznych, ale realistycznych warunkach. Efektem ma być nie tylko wiedza, ale przede wszystkim konkretna zmiana w przestrzeni. Gliwice, jak się okazuje, mają szansę stać się miejscem, w którym rodzi się nowy sposób myślenia o konkursach architektoniczno-urbanistycznych i miejskiej jakości.

(kik)